در صنایع مختلف، از داروسازی و پتروشیمی گرفته تا صنایع غذایی و چاپ، پمپ وکیوم نقشی حیاتی ایفا می‌کند. انتخاب پمپ وکیوم مناسب، با توجه به تنوع گسترده مدل‌ها و برندها، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. صنایع وکیوم پارس، تولیدکنندگان شناخته شده پمپ وکیوم ایرانی، با سابقه‌ای بیش از ۳۰ سال، گزینه‌ای شناخته شده در بازار داخلی است.
در این مقاله، به بررسی جامع پمپ‌های وکیوم پارس، به ویژه سری PVI، می‌پردازیم. مشخصات فنی دقیق این پمپ‌ها را با رقبای داخلی و خارجی مقایسه می‌کنیم. همچنین، راهنمای انتخابی ارائه می‌دهیم تا بتوانید بهترین گزینه را برای نیازهای خاص خود برگزینید.
صنایع وکیوم پارس در سال ۱۳۶۴ تاسیس شد و با بیش از سه دهه تجربه، به عنوان نامی آشنا در صنعت ایران مطرح است. این شرکت با تولید اولین پمپ وکیوم رینگ مایع در سال ۱۳۶۶، نقشی پیشرو در این حوزه داشته است. تخصص پارس وکیوم در طراحی و ساخت پکیج‌های وکیوم سفارشی بر اساس استاندارد API681، نشان‌دهنده توانمندی فنی بالای این مجموعه است.
همکاری‌های بین‌المللی این شرکت با برندهای معتبری چون Robuschi ایتالیا (تامین‌کننده بلوئر)، Atlas Copco بلژیک/سوئد (کمپرسورهای اسکرو) و Aerzen آلمان (بلوئر و کمپرسور)، دسترسی به فناوری‌های روز دنیا را برای مشتریان ایرانی فراهم می‌کند. این همکاری‌ها، تنوع محصولات و پشتیبانی فنی را به ارمغان می‌آورد. دامنه محصولات صنایع وکیوم پارس شامل پمپ‌های وکیوم (با تمرکز بر رینگ مایع سری PVI)، بلوئرهای هوا (استاندارد، اسکرو، سانتریفیوژ طبقاتی، توربو)، کمپرسورهای هوا (رینگ مایع تک و دو مرحله‌ای) و پکیج‌های وکیوم استاندارد و سفارشی می‌شود.
انواع پمپ‌های وکیوم رینگ مایع پارس
شرکت صنایع وکیوم پارس تمرکز ویژه‌ای بر تولید پمپ‌های وکیوم رینگ مایع دارد. سری PVI این شرکت، نمایانگر طیف وسیعی از این نوع پمپ‌ها است. این سری را می‌توان به دو دسته اصلی PVI-T و PVI-2B تقسیم‌بندی کرد. هر کدام از این دسته‌ها، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
سری PVI-T شامل مدل‌هایی مانند PVI-T42 تا PVI-T1602 می‌شود. این مدل‌ها ظرفیت مکشی از ۴۰ تا ۱۹۲۰ متر مکعب بر ساعت دارند. حداقل فشار مکش مطلق این مدل‌ها ۳۳ میلی‌بار است. این محدوده ظرفیت و فشار، آن‌ها را برای کاربردهای متنوع صنعتی مناسب می‌کند.
طراحی پروانه این پمپ‌ها به صورت منحنی‌وار است. این طراحی احتمالاً با هدف بهینه‌سازی راندمان و کاهش مصرف انرژی صورت گرفته است. خنک‌سازی پمپ‌های سری PVI-T با مایع انجام می‌شود و تراکم در آن‌ها به صورت ایزوترمال (هم‌دما) است. این ویژگی به خصوص در کار با گازهای حساس به دما اهمیت دارد.
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این سری، عدم تماس قطعات با یکدیگر است. این امر باعث کاهش سایش و استهلاک می‌شود. در نتیجه، طول عمر پمپ و بیرینگ‌ها (یاتاقان‌ها) افزایش می‌یابد. پمپ‌های PVI-T در صنایع مختلفی مانند کاغذ، قند، معادن، نفت و پتروشیمی کاربرد دارند.
به عنوان مثال، مدل PVI T1102 را در نظر بگیرید. این مدل با سرعت دوران ۹۷۰ دور در دقیقه، در فشار ۶۰ میلی‌بار مطلق، ظرفیت مکش ۷۰۰ متر مکعب بر ساعت دارد و ۳۰ کیلووات توان مصرف می‌کند. در حالی که همین مدل با سرعت دوران ۱۱۷۰ دور در دقیقه، در همان فشار، ظرفیت مکش ۹۲۰ متر مکعب بر ساعت و توان مصرفی ۴۵ کیلووات را ارائه می‌دهد.
این تفاوت نشان می‌دهد که با افزایش سرعت دوران، ظرفیت مکش افزایش می‌یابد، اما توان مصرفی نیز بیشتر می‌شود. بنابراین، انتخاب سرعت دوران مناسب به نیازهای کاربردی و ملاحظات بهره‌وری انرژی بستگی دارد. این پمپ ها قابلیت جایگزینی با برند هایی مثل Nash و Elmo Siemens دارند
سری PVI-2B شامل مدل‌های PVI-2B3000 تا PVI-2B11600 است. این سری، نسل جدید پمپ‌های رینگ مایع با ظرفیت‌های بالاتر (۲۰۷۰ تا ۱۱۶۰۰ متر مکعب بر ساعت) محسوب می‌شود. این مدل‌ها نیز حداقل فشار مکش مطلق ۳۳ میلی‌بار را ارائه می‌دهند.
مشخصات فنی این سری، آن‌ها را برای کاربردهای سنگین صنعتی ایده‌آل می‌سازد. صنایعی مانند کاغذ، قند، معادن، نفت، پتروشیمی، صنایع شیمیایی و تولید بلور و شیشه از جمله این کاربردها هستند.
به عنوان مثال، مدل PVI 2B4200 را بررسی می‌کنیم. این مدل با سرعت دوران ۶۰۰ دور در دقیقه، در فشار ۶۰ میلی‌بار مطلق، ظرفیت مکش ۳۰۰۰ متر مکعب بر ساعت و توان مصرفی ۷۵ کیلووات دارد. در حالی که همین مدل با سرعت دوران ۸۰۰ دور در دقیقه، در همان فشار، ظرفیت مکش ۳۹۲۰ متر مکعب بر ساعت و توان مصرفی ۱۳۲ کیلووات را ارائه می‌دهد.
این افزایش چشمگیر در توان مصرفی با افزایش سرعت دوران، نشان‌دهنده اهمیت انتخاب دقیق مدل و سرعت دوران بر اساس نیازهای کاربردی و ملاحظات اقتصادی است. صنایع وکیوم پارس، علاوه بر پمپ‌های مجزا، پکیج‌های پمپ وکیوم استاندارد نیز ارائه می‌دهد. این پکیج‌ها با نام‌های PVI-PW و PVI-PO شناخته می‌شوند.
این پکیج‌ها شامل تمامی اجزای لازم برای یک سیستم وکیوم کامل هستند. پکیج PVI-PW از آب به عنوان سیال خنک‌کننده استفاده می‌کند. این پکیج برای کاربردهایی که نیاز به فشار نهایی ۳۳ میلی‌بار مطلق دارند، مناسب است.
پکیج PVI-PO از روغن به عنوان سیال خنک‌کننده بهره می‌برد. این پکیج فشار نهایی پایین‌تری (۱۳ میلی‌بار مطلق) را فراهم می‌کند. بنابراین، برای کاربردهایی که نیاز به خلاء بالاتری دارند، ایده‌آل است.
پمپ‌های رینگ مایع پارس، به ویژه سری PVI، از نظر ظرفیت و فشار نهایی با برندهای مطرح جهانی رقابت می‌کنند. برندهایی مانند Edwards، Busch، Nash، Dekker، Kinney Vacuum و Elmo Rietschle از جمله این رقبا هستند.
مزیت اصلی پمپ‌های پارس وکیوم، تولید داخل بودن آن‌هاست. این امر می‌تواند منجر به قیمت رقابتی‌تر و دسترسی آسان‌تر به خدمات پس از فروش و قطعات یدکی در بازار ایران شود. ارائه پکیج‌های استاندارد نیز فرآیند نصب و راه‌اندازی را برای مشتریان تسهیل می‌کند.
انواع پمپ‌های وکیوم پارس وکیوم
از آنجا که صنایع وکیوم پارس تمرکز اصلی خود را بر روی پمپ‌های رینگ مایع قرار داده و به طور مستقیم پمپ‌های روتاری وین روغنی تولید نمی‌کند، شناخت گزینه‌های جایگزین از برندهای معتبر بین‌المللی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. پمپ‌های روتاری وین روغنی، به دلیل ساختار نسبتاً ساده، قابلیت اطمینان بالا در دستیابی به فشارهای پایین، و قیمت مناسب در مقایسه با برخی دیگر از فناوری‌های خلاء، در طیف گسترده‌ای از کاربردهای صنعتی و آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این پمپ‌ها با استفاده از روغن به عنوان عامل روان‌کننده، آب‌بندی کننده و خنک‌کننده، می‌توانند به فشارهای نهایی بسیار پایینی (در حد میلی‌بار و حتی کمتر) دست یابند. حال به بررسی دقیق‌تر مدل‌های برجسته از برندهای رقیب می‌پردازیم:
ادواردز (Edwards)
شرکت بریتانیایی پمپ وکیوم ادواردز، یکی از پیشروان جهانی در فناوری خلاء است و طیف وسیعی از پمپ‌های روتاری وین روغنی را ارائه می‌دهد.
پمپ‌های وکیوم ادواردز سری‌های متنوعی دارند. سری RV ادواردز، برای کاربردهای آزمایشگاهی دقیق و حساس طراحی شده است. سری LR برای کاربردهای خلاء معمولی، سری HR برای خلاء بالاتر و سری ELRi با ویژگی‌های پیشرفته‌تری عرضه می‌شوند.
به عنوان مثال، مدل RV3 یک پمپ دو مرحله‌ای کوچک و بسیار قابل اعتماد است که با فشار نهایی ۶٫۷ x 10-4 و سرعت پمپاژ مناسب، برای کاربردهایی نظیر طیف‌سنجی جرمی، میکروسکوپ الکترونی، و خشک کردن انجمادی (Freeze-Drying) در مقیاس آزمایشگاهی به عنوان پمپ خلا آزمایشگاهی ایده‌آل است. طراحی جمع‌وجور، صدای کم و لرزش پایین، از دیگر مزایای این مدل به شمار می‌روند.
مدل E2M 1.5، دیگر پمپ دو مرحله‌ای کوچک از ادواردز است که با فشار نهایی ۱ x 10-3 mbar، به طور خاص برای پشتیبانی از پمپ‌های توربومولکولی و ایجاد خلاء اولیه در سیستم‌های خلاء رومیزی طراحی شده است.
برای کاربردهای صنعتی، ادواردز سری E2M را ارائه می‌دهد. مدل E2M-18 یک پمپ صنعتی قوی و بادوام است که با سرعت پمپاژ ۲۰ متر مکعب در ساعت (در فرکانس ۵۰ هرتز) و فشار نهایی ۱ x 10-3 mbar، برای کاربردهای صنعتی در مقیاس متوسط مانند پوشش‌دهی تحت خلاء، تقطیر مولکولی، و خشک کردن انجمادی در مقیاس صنعتی مناسب است.
مدل E2M-275 به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین پمپ روتاری وین سری E2M، با سرعت پمپاژ بسیار بالای ۲۷۵ متر مکعب در ساعت (در فرکانس ۵۰ هرتز) و فشار نهایی ۴ x 10-4 mbar، برای سیستم‌های خلاء بزرگ صنعتی مانند کوره‌های خلاء، متالورژی خلاء، و فرآیندهای شیمیایی در مقیاس بزرگ ایده‌آل است.
بوش (Busch)
این شرکت آلمانی، یکی دیگر از نام‌های بزرگ در صنعت خلاء است و پمپ‌های روتاری وین روغنی سری R5 خود را با تاکید بر استحکام، قابلیت اطمینان و کارایی بالا ارائه می‌دهد. مدل R5 RA 0100 F، یک پمپ تک مرحله‌ای قدرتمند است که با سرعت پمپاژ ۱۰۰ متر مکعب در ساعت (در فرکانس ۵۰ هرتز) و فشار نهایی ۰٫۱ mbar، برای کاربردهای صنعتی سنگین مانند بسته‌بندی تحت خلاء، صنایع غذایی (به ویژه در فرآیندهای گوشت و مرغ)، و صنایع پلاستیک مناسب است.
سری DOLPHIN پمپ‌های وکیوم بوش به ساختار قوی و قابلیت اطمینان بالا معروف هستند و برای جابجایی گازها و بخارات اشباع شده مناسب‌اند.
طراحی قوی، قابلیت اطمینان بالا در شرایط کاری سخت، و نگهداری آسان، از ویژگی‌های بارز این مدل به شمار می‌روند. بوش همچنین مدل‌های دیگری از سری R5 را با ظرفیت‌ها و فشارهای نهایی متفاوت ارائه می‌دهد که می‌توانند برای طیف وسیعی از کاربردها مناسب باشند.
جی بی (JB)
این شرکت آمریکایی، بیشتر به خاطر پمپ‌های روتاری وین روغنی خود در صنعت تهویه مطبوع، تبرید و سیستم‌های برودتی (HVAC/R) شناخته شده است. مدل DV-85N-250، یک پمپ دو مرحله‌ای قوی و قابل اعتماد است که با سرعت پمپاژ ۸ CFM (معادل ۲۲۶ لیتر در دقیقه) و فشار نهایی ۱۵ میکرون (معادل ۰٫۰۲ mbar)، به طور خاص برای تخلیه و شارژ سیستم‌های HVAC/R طراحی شده است. این پمپ‌ها به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و مواد شیمیایی رایج در این صنعت، از محبوبیت بالایی برخوردارند.
لیبولد (Leybold)
این شرکت آلمانی، یکی دیگر از پیشگامان فناوری خلاء است و پمپ‌های روتاری وین روغنی متنوعی را ارائه می‌دهد. مدل D65 B، یک پمپ دو مرحله‌ای قوی و بادوام است که با سرعت پمپاژ ۹۰ متر مکعب در ساعت و فشار نهایی ۰٫۰۱۳ mbar، برای کاربردهای صنعتی که نیاز به خلاء نسبتاً بالا دارند، مناسب است. لیبولد همچنین سری SV40 و SV65 را ارائه می‌دهد که پمپ‌های تک مرحله‌ای با طراحی فشرده، صدای کم و مصرف انرژی بهینه هستند و برای کاربردهای متنوعی از جمله بسته‌بندی تحت خلاء، صنایع غذایی، و کاربردهای آزمایشگاهی عمومی مناسب هستند.
فایفر (Pfeiffer)
این شرکت آلمانی، به خاطر پمپ‌های خلاء با کیفیت بالا و عملکرد دقیق خود شناخته شده است. مدل DOU-3، یک پمپ دو مرحله‌ای کوچک، کم‌صدا و با کیفیت ساخت بسیار بالا است که با فشار نهایی ۳ x 10-3 mbar ، برای کاربردهای آزمایشگاهی حساس و پشتیبانی از پمپ‌های توربومولکولی (به عنوان پمپ پشتیبان) ایده‌آل است. طراحی خاص این پمپ، آن را برای کاربردهایی که نیاز به خلاء تمیز و بدون لرزش دارند، بسیار مناسب می‌سازد.
پمپ‌های وکیوم خشک
در صنایعی که حساسیت به آلودگی روغن وجود دارد، پمپ‌های وکیوم خشک به عنوان یک راه حل ایده‌آل مطرح می‌شوند. این پمپ‌ها، بدون استفاده از هیچ‌گونه روغن یا مایع روان‌کننده در محفظه پمپاژ، خلاء ایجاد می‌کنند. این ویژگی، آن‌ها را برای کاربردهایی نظیر صنایع دارویی، غذایی، نیمه‌هادی‌ها، و کاربردهای آزمایشگاهی که نیاز به خلاء کاملاً تمیز و عاری از هرگونه هیدروکربن دارند، بسیار مناسب می‌سازد. در ادامه، به بررسی و تحلیل فنی مدل‌های برجسته از برندهای رقیب در این حوزه می‌پردازیم:
بکر (Becker)
این شرکت آلمانی، یکی از تولیدکنندگان معتبر پمپ‌های وکیوم خشک، به ویژه پمپ‌های روتاری وین خشک است. مدل VT-4.40 از این برند، یک پمپ روتاری وین خشک است که با سرعت پمپاژ ۴۰ متر مکعب در ساعت (در فرکانس ۵۰ هرتز) و فشار نهایی ۰٫۱ mbar، برای کاربردهای خلاء متوسط که نیاز به عملکرد بدون روغن دارند، طراحی شده است.
این پمپ‌ها به دلیل ساختار ساده، قابلیت اطمینان بالا، و نگهداری آسان، در صنایع بسته‌بندی، چاپ، و صنایع چوب مورد استفاده قرار می‌گیرند. بکر همچنین سری‌های دیگری از پمپ‌های خشک مانند سری X (پمپ‌های روتاری وین خشک با عملکرد بهبود یافته) و سری VARIAIR (پمپ‌های خشک با قابلیت کنترل سرعت) را نیز ارائه می‌دهد که برای کاربردهای خاص‌تر مناسب هستند.
لیبولد (Leybold)
این شرکت آلمانی، به عنوان یکی از پیشگامان فناوری خلاء، پمپ‌های خشک متنوعی را با فناوری‌های مختلف تولید می‌کند. یکی از برجسته‌ترین سری‌های پمپ خشک لیبولد، سری SCREWLINE است که از فناوری اسکرو خشک بهره می‌برد. پمپ‌های اسکرو خشک، با استفاده از دو روتور مارپیچی که بدون تماس با یکدیگر می‌چرخند، گاز را فشرده کرده و خلاء ایجاد می‌کنند.
این پمپ‌ها به دلیل عدم وجود روغن در محفظه پمپاژ، خلاء بسیار تمیزی را ارائه می‌دهند و برای کاربردهای حساس مانند صنایع نیمه‌هادی، پوشش‌دهی تحت خلاء، و تحقیقات علمی بسیار مناسب هستند. Leybold همچنین سری DRYVAC را ارائه می‌دهد که برای کاربردهای صنعتی عمومی‌تر مانند خشک‌کردن انجمادی، بطری‌کردن نوشیدنی، و فرآیندهای شیمیایی مناسب هستند. سری SV40 و SV65، پمپ‌های اسکرول خشک با عملکرد بالا و خلاء تمیز، برای کاربردهای آزمایشگاهی و صنعتی که نیاز به خلاء بدون روغن دارند، بسیار مناسب هستند
فایفر (Pfeiffer Vacuum)
این شرکت آلمانی، به عنوان یکی از رهبران جهانی در فناوری خلاء، پمپ‌های خشک متنوعی را با فناوری‌های مختلف از جمله پمپ‌های اسکرو، پمپ‌های Roots چند مرحله‌ای، و پمپ‌های دیافراگمی ارائه می‌دهد. پمپ‌های اسکرو خشک فایفر، مانند سری HiScroll، به دلیل عملکرد بالا، خلاء تمیز، و قابلیت اطمینان بالا، در صنایع نیمه‌هادی، پوشش‌دهی تحت خلاء، و تحقیقات علمی کاربرد گسترده‌ای دارند. پمپ‌های Roots چند مرحله‌ای فایفر، مانند سری OktaLine G, برای کاربردهایی که نیاز به سرعت پمپاژ بالا در فشارهای پایین دارند، ایده‌آل هستند. و پمپ‌های دیافراگمی فایفر، مانند سری MVP, برای کاربردهای آزمایشگاهی که نیاز به خلاء نسبتاً پایین و بدون روغن دارند، مناسب هستند.